Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2014

Hyman Minsky: Ο οικονομολόγος που αποδόμησε τον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό*

Η συνεισφορά του Η. Minsky στην οικονομική επιστήμη αποτελεί βασικό συστατικό των μετακεϋνσιανών οικονομικών. Το όνομά του θα το διαβάσετε από κορυφαίους οικονομολόγους όπως ο Στιγκλιτς, Κρούγκμαν, Ρογκοφ κλπ. Το κορυφαίο έργο του είναι το βιβλίο «Stabilizing an Unstable Economy»

Η βασική συνεισφορά του Minsky έγκειται στην ανάπτυξη της θεωρίας χρηματοπιστωτικής αστάθειας και κυκλικών διακυμάνσεων των σύγχρονων καπιταλιστικών οικονομιών. Σύμφωνα με τη θεμελιακή ιδέα του, αυτή η αστάθεια προκαλείται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και μεταφέρεται μέσω των αγορών χρήματος και κεφαλαίου στο σύνολο του οικονομικού συστήματος, καθιστώντας τον καπιταλισμό μη άριστο σύστημα οργάνωσης των οικονομικών σχέσεων.

Ο Minsky ισχυριζόταν ότι η μελέτη της εξέλιξης του καπιταλισμού πρέπει να γίνεται βάσει ενός θεωρητικού πλαισίου στο οποίο να συσχετίζονται οι....
βραχυχρόνιες διακυμάνσεις με τη μακροχρόνια συμπεριφορά και τη χρηματοπιστωτική αστάθεια της καπιταλιστικής οικονομίας. Ο ρεαλισμός αυτού του θεωρητικού πλαισίου εξαρτάται, σύμφωνα με τον Minsky, από την κατανόηση της συμπεριφοράς των θεσμών του χρήματος και της χρηματοδότησης στον καπιταλισμό. Με άλλα λόγια, ο ρεαλισμός της οικονομικής θεωρίας εξαρτάται από το εάν η μεθοδολογία της αναδεικνύει ως προσδιοριστικό παράγοντα της εξέλιξης του καπιταλισμού τη μεταβολή της δομής του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο Minsky υποστηρίζει, επίσης , ότι η συστημική αστάθεια του καπιταλισμού οξύνεται από την εφαρμογή νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών.

Επιπλέον, τόνιζε ότι η οικονομική επιστήμη είναι χρήσιμη μόνο όταν συμβάλλει στη διαμόρφωση προϋποθέσεων κατάλληλων για τη δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού, δίκαιου και ανθρώπινου μοντέλου καπιταλισμού. Ως κριτήριο αξιολόγησης της οικονομικής θεωρίας πρότεινε το ρεαλισμό των υποθέσεων και παραδοχών της, καθώς και τη δυνατότητά της να προσφέρει λύσεις σε πρακτικά, οικονομικά και κοινωνικά, προβλήματα. Σημείωνε πως η έλλειψη ρεαλισμού είναι το μείζον μειονέκτημα της συμβατικής-συντηρητικής οικονομικής σκέψης, η αναλυτική και ερμηνευτική ισχύ της οποίας εξαντλείται στη διερεύνηση αφηρημένων ερωτημάτων χωρίς οικονομική και, κυρίως, κοινωνική χρησιμότητα για τις οικονομίες στις οποίες ζούμε. Για τον Minsky, ο ρεαλισμός της οικονομικής θεωρίας και των προσφερόμενων από αυτήν λύσεων σε πρακτικά προβλήματα εξαρτάται από το εάν λαμβάνονται υπόψη τα θεμελιακά θεσμικά χαρακτηριστικά του κυρίαρχου μοντέλου καπιταλισμού.

Ο Minsky συσχέτιζε την ενδογενή αστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος με την αβεβαιότητα η οποία προσδιορίζει τις ροές υποχρεώσεων και δικαιωμάτων που δημιουργούν τα δανειακά συμβόλαια με τα οποία έχει χρηματοδοτηθεί η συσσώρευση κεφαλαίου.

Επιπρόσθετα, στην προσέγγιση Minsky διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο η αξιοπιστία και η φερεγγυότητα των δανειζομένων να ικανοποιήσουν τις τρέχουσες χρηματικές υποχρεώσεις του δανείου τους, αλλά και οι εκτιμήσεις τραπεζών και θεσμικών επενδυτών ως προς τη μελλοντική δυνατότητα των δανειοληπτών να ικανοποιήσουν τις δανειακές υποχρεώσεις τους. Η εκτίμηση του δανειστή και του δανειζομένου σχετικά με τη δυνατότητα του τελευταίου να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις ρευστότητας που δημιουργεί το χρέος προσδιορίζει τα περιθώρια ασφαλείας κάθε νέου δανειακού συμβολαίου, τα οποία προσδιορίζουν, με τη σειρά τους, το πλαίσιο ανάλυσης της κρίσης φερεγγυότητας και ρευστότητας κάθε οικονομικής μονάδας, όπως μιας επιχείρησης, ενός νοικοκυριού ή ενός εθνικού κράτους.

ΠΗΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ:
1-Γιώργος Αγείρτης, Χρεοκοπία και Οικονομική κρίση, κεφ 1
2-Paul Krugman, τέλος στην ύφεση τώρα, κεφ 3
3-J. Stinglitz, το τίμημα της ανισότητας, κεφ 2 και 6

*O Χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός(καπιταλισμός καζίνο, καπιταλισμός ζόμπι) είναι μία στρέβλωση του επιχειρηματικού καπιταλισμού, που δίνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον εισοδηματία άρπαγα και τον άπληστο κερδοσκόπο και όχι στον μισθωτό απασχολούμενο και τον επιχειρηματία. Αντικαθιστά το πνεύμα της επιχειρηματικότητας με το δόλωμα του γρήγορου και εύκολου κέρδους, καταλύει την ιδιοκτησία, αφήνει ανεξέλεγκτη την αγορά και προωθεί ΣΗΜΕΡΑ μέσω της νεοφιλευθεροποιημένης  παγκοσμιοποίησης τον φονταμενταλισμό των αγορών. Στο παρελθόν έφερε την κρίση του 1929 με το γνωστό κραχ της Wall Street.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου