Οταν τα μέλη της Εταιρείας του Mον Πελερέν συναντήθηκαν για πρώτη φορά, το 1947, δεν είχαν ακόμη δώσει όνομα στο πολιτικό τους σχέδιο. Ηξεραν όμως πού βάδιζαν. Ο ιδρυτής της Εταιρείας, ο Φρίντριχ Χάγεκ, ισχυρίστηκε ότι η μάχη των ιδεών θα χρειαστεί τουλάχιστον μία γενιά προκειμένου να επικρατήσει, γνώριζε όμως ότι θα προσείλκυε ισχυρούς υποστηρικτές. Η φιλοσοφία του που αργότερα έγινε γνωστή ως φιλελευθερισμός, εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των πάμπλουτων και συνεπώς οι πάμπλουτοι θα πλήρωναν γι’ αυτήν.
Ο νεοφιλελευθερισμός υποστηρίζει ότι θα ζούμε καλύτερα με τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία της αγοράς και με τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση του κράτους. Ο ρόλος της κυβέρνησης θα...
πρέπει να περιοριστεί στη δημιουργία και την υπεράσπιση των αγορών, την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας. Ολες τις άλλες λειτουργίες θα τις αναλάβουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες με κίνητρο το κέρδος, θα παρέχουν βασικές υπηρεσίες.
Αυτά ισχύουν στη θεωρία. Γιατί όπως καταδεικνύει ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ, στο βιβλίο του με τίτλο «A Brief History of Neoliberalism», όπου κι αν εφαρμόστηκε ο νεοφιλελευθερισμός, προκάλεσε τεράστια συσσώρευση πλούτου όχι μόνο στο 1% του πληθυσμού αλλά στους πλουσιότερους μεταξύ αυτών. Οι προϋποθέσεις τις οποίες απαιτεί ο φιλελευθερισμός για να απελευθερωθούν οι άνθρωποι από τη δουλεία του κράτους –ελάχιστοι φόροι, διάλυση των δημοσίων υπηρεσιών και της δημόσιας ασφάλισης, διάλυση των συνδικάτων– τυχαίνει να είναι οι προϋποθέσεις που καθιστούν την ελίτ πλουσιότερη και αφήνουν όλους τους υπόλοιπους είτε να πνιγούν ή να κολυμπήσουν.
Τίθεται συνεπώς το ερώτημα: δεδομένου ότι οι κρίσεις που ανέφερα είναι αναμενόμενες συνέπειες της διάλυσης των δημοσίων υπηρεσιών και της απορρύθμισης των επιχειρήσεων και των οικονομικών αγορών, δεδομένου ότι βλάπτουν τα συμφέροντα σχεδόν των πάντων, πώς κατάφερε ο φιλελευθερισμός να κυριαρχεί στη δημόσια ζωή;
Ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε παραδεχτεί κάποτε ότι «τώρα είμαστε όλοι Κεϊνσιανοί». Ακόμη και οι Ρεπουμπλικανοί υποστήριξαν τις παρεμβατικές πολιτικές θεωρίες του Τζον Μέιναρντ Κέινς. Τώρα όμως είμαστε όλοι νεοφιλελεύθεροι. Η Μάργκαρετ Θάτσερ μας έλεγε διαρκώς ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση». Εφαρμόζοντας το πρόγραμμά της, οι Κλίντον, Μπλερ και Μπράουν, και άλλοι ηγέτες κομμάτων που άλλοτε θεωρούνταν προοδευτικοί, τη δικαίωσαν.
Το πρώτο μεγάλο πλεονέκτημα των νεοφιλελεύθερων, είναι ότι είχαν αστείρευτες πηγές χρημάτων. Οι Αμερικανοί ολιγάρχες και τα ιδρύματά τους έδωσαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για να δημουργήσουν think tanks, για να ιδρύσουν σχολές διοίκησης επιχειρήσεων και για να μετατρέψουν τις οικονομικές σχολές των πανεπιστημίων σε προπύργια της νεοφιλελεύθερης σκέψης. Τα ιδρύματα Heritage Hoover, το American Entrpeprise Institute και πολλά άλλα στις ΗΠΑ, τα αντίστοιχα Institute Of Εconomic Affairs, Centre for Policy Studies, Adam Smith Institute, στη Βρετανία, ιδρύθηκαν για να προωθήσουν τη συγκεκριμένη θεωρία. Στόχος τους ήταν να αναπτυξουν ιδέες και γλώσσα με τις οποίες θα κάλυπταν τον πραγματικό σκοπό του νεοφιλευθερισμού –την παράδοση της εξουσίας στην ελίτ– προβάλλοντάς τον ως πρόταση για τη βελτίωση της ανθρωπότητας.
Το πρώτο πείραμα
Το πρώτο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που εφαρμόστηκε ποτέ, ήταν στη Χιλή μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ, το οποίο στήριξε η αμερικανική κυβέρνηση και οικονομολόγοι τους οποίους είχε διδάξει ο Μίλτον Φρίντμαν, εκ των ιδρυτών της Εταιρείας του Μον Πελερέν. Εκεί ήταν εύκολο να εξασφαλίσουν υποστηρικτές για το πείραμα αυτό: όποιος είχε αντίθετη γνώμη τον πυροβολούσαν. Αργότερα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα χρησιμοποίησαν την ισχύ τους στα αναπτυσσόμενα κράτη, για να ζητήσουν την εφαρμογή ανάλογων πολιτικών. Στην προώθηση του νεοφιλευθερισμού τα μέσα ενημέρωσης έπαιξαν καταλυτικό ρόλο καθώς προωθούσαν τα συμφέροντά τους.
Αν δεν ελεγχθεί, ο νεοφιλελευθερισμός θα λειτουργήσει ως καταλύτης για μελλοντικές κρίσεις, οι οποίες μπορούν να λυθούν μόνο με μεγαλύτερο παρεμβατισμό απο πλευράς του κράτους.
ΠΗΓΗ:Καθημερινή και «The Guardian»
Ο νεοφιλελευθερισμός υποστηρίζει ότι θα ζούμε καλύτερα με τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία της αγοράς και με τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση του κράτους. Ο ρόλος της κυβέρνησης θα...
πρέπει να περιοριστεί στη δημιουργία και την υπεράσπιση των αγορών, την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας. Ολες τις άλλες λειτουργίες θα τις αναλάβουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες με κίνητρο το κέρδος, θα παρέχουν βασικές υπηρεσίες.
Αυτά ισχύουν στη θεωρία. Γιατί όπως καταδεικνύει ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ, στο βιβλίο του με τίτλο «A Brief History of Neoliberalism», όπου κι αν εφαρμόστηκε ο νεοφιλελευθερισμός, προκάλεσε τεράστια συσσώρευση πλούτου όχι μόνο στο 1% του πληθυσμού αλλά στους πλουσιότερους μεταξύ αυτών. Οι προϋποθέσεις τις οποίες απαιτεί ο φιλελευθερισμός για να απελευθερωθούν οι άνθρωποι από τη δουλεία του κράτους –ελάχιστοι φόροι, διάλυση των δημοσίων υπηρεσιών και της δημόσιας ασφάλισης, διάλυση των συνδικάτων– τυχαίνει να είναι οι προϋποθέσεις που καθιστούν την ελίτ πλουσιότερη και αφήνουν όλους τους υπόλοιπους είτε να πνιγούν ή να κολυμπήσουν.
Τίθεται συνεπώς το ερώτημα: δεδομένου ότι οι κρίσεις που ανέφερα είναι αναμενόμενες συνέπειες της διάλυσης των δημοσίων υπηρεσιών και της απορρύθμισης των επιχειρήσεων και των οικονομικών αγορών, δεδομένου ότι βλάπτουν τα συμφέροντα σχεδόν των πάντων, πώς κατάφερε ο φιλελευθερισμός να κυριαρχεί στη δημόσια ζωή;
Ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε παραδεχτεί κάποτε ότι «τώρα είμαστε όλοι Κεϊνσιανοί». Ακόμη και οι Ρεπουμπλικανοί υποστήριξαν τις παρεμβατικές πολιτικές θεωρίες του Τζον Μέιναρντ Κέινς. Τώρα όμως είμαστε όλοι νεοφιλελεύθεροι. Η Μάργκαρετ Θάτσερ μας έλεγε διαρκώς ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση». Εφαρμόζοντας το πρόγραμμά της, οι Κλίντον, Μπλερ και Μπράουν, και άλλοι ηγέτες κομμάτων που άλλοτε θεωρούνταν προοδευτικοί, τη δικαίωσαν.
Το πρώτο μεγάλο πλεονέκτημα των νεοφιλελεύθερων, είναι ότι είχαν αστείρευτες πηγές χρημάτων. Οι Αμερικανοί ολιγάρχες και τα ιδρύματά τους έδωσαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για να δημουργήσουν think tanks, για να ιδρύσουν σχολές διοίκησης επιχειρήσεων και για να μετατρέψουν τις οικονομικές σχολές των πανεπιστημίων σε προπύργια της νεοφιλελεύθερης σκέψης. Τα ιδρύματα Heritage Hoover, το American Entrpeprise Institute και πολλά άλλα στις ΗΠΑ, τα αντίστοιχα Institute Of Εconomic Affairs, Centre for Policy Studies, Adam Smith Institute, στη Βρετανία, ιδρύθηκαν για να προωθήσουν τη συγκεκριμένη θεωρία. Στόχος τους ήταν να αναπτυξουν ιδέες και γλώσσα με τις οποίες θα κάλυπταν τον πραγματικό σκοπό του νεοφιλευθερισμού –την παράδοση της εξουσίας στην ελίτ– προβάλλοντάς τον ως πρόταση για τη βελτίωση της ανθρωπότητας.
Το πρώτο πείραμα
Το πρώτο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που εφαρμόστηκε ποτέ, ήταν στη Χιλή μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ, το οποίο στήριξε η αμερικανική κυβέρνηση και οικονομολόγοι τους οποίους είχε διδάξει ο Μίλτον Φρίντμαν, εκ των ιδρυτών της Εταιρείας του Μον Πελερέν. Εκεί ήταν εύκολο να εξασφαλίσουν υποστηρικτές για το πείραμα αυτό: όποιος είχε αντίθετη γνώμη τον πυροβολούσαν. Αργότερα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα χρησιμοποίησαν την ισχύ τους στα αναπτυσσόμενα κράτη, για να ζητήσουν την εφαρμογή ανάλογων πολιτικών. Στην προώθηση του νεοφιλευθερισμού τα μέσα ενημέρωσης έπαιξαν καταλυτικό ρόλο καθώς προωθούσαν τα συμφέροντά τους.
Αν δεν ελεγχθεί, ο νεοφιλελευθερισμός θα λειτουργήσει ως καταλύτης για μελλοντικές κρίσεις, οι οποίες μπορούν να λυθούν μόνο με μεγαλύτερο παρεμβατισμό απο πλευράς του κράτους.
ΠΗΓΗ:Καθημερινή και «The Guardian»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου