Σε αυτήν
την ανάρτηση, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω τι είναι ο Σύγχρονος Φιλελευθερισμός , ο οποίος
διαφέρει από τον νεοφιλελευθερισμό,
με αποτέλεσμα πολλές φορές εσκέμμενα ή άθελα αυτές οι δύο έννοιες
συγχέονται.
Καταρχήν ο Φιλελευθερισμός χωρίζεται στον κλασικό και στον σύγχρονο. Ο Σπύρος Μακρής, αναφέρει στον βιβλίο του και μία ενδιάμεση μορφή φιλελευθερισμού, την οποία την ονομάζει ως μοντέρνα.
Ο κλασικός φιλελευθερισμός υπήρξε η πιο πρώιμη φιλελεύθερη παράδοση. Οι κλασικές φιλελεύθερες ιδέες αναπτύχθηκαν κατά τη μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό και έφτασαν στο απόγειό τους κατά τη διάρκεια της πρώιμης βιομηχανοποίησης του 19ου αιώνα. Έτσι, ο κλασικός φιλελευθερισμός πολλές φορές αποκαλείται και «φιλελευθερισμός του δέκατου ένατου αιώνα». Στόχος του ήταν η οικονομική μορφή του μερκαντιλισμού. Ο μερκαντιλισμός, ως οικονομικό δόγμα κυριάρχησε
την χρονική περίοδο 1500-1750, μιας εποχής δυναμικών οικονομικών εξελίξεων που χαρακτηρίζεται από την ανακάλυψη της νέας ηπείρου της εύφορης Αμερικής, την δραματική αύξηση της βιομηχανίας και παγκόσμιας ναυσιπλοΐας, των διεθνών εμπορικών πολέμων και συναλλαγών, και της δημιουργίας νέων κρατών κι αποικιών ανά τον κόσμο. Ο κλασικός φιλελευθερισμός ήταν η απάντηση στην φεουδαρχία, στην αποικιοκρατία και στον μερκαντιλισμό.
Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός ξεκίνησε με την αυγή του 20ου αιώνα και εν μέσω 2 παγκοσμίων πολέμων αλλά και μεγάλων οικονομικών κρίσεων, εδραιώθηκε μετά το τέλος του Β'ΠΠ. Οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι η διαχείριση της οικονομίας, παρόμοια με την κοινωνική πρόνοια, προάγει την ευημερία και την αρμονία της κοινωνίας των πολιτών. Υποστηρίζουν το κράτος πρόνοιας με βάση την αρχή των ίσων ευκαιριών. Αν τυχόν ορισμένα άτομα ή ομάδες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω των κοινωνικών περιστάσεων, τότε το κράτος έχει την κοινωνική ευθύνη να περιορίσει ή να εξαλείψει τα μειονεκτήματα που αντιμετωπίζουν. Αυτή ακριβώς η ευθύνη αντικατοπτρίζεται στη ανάπτυξη των θεσμών του κράτους πρόνοιας. Μια τέτοια επέκταση των ευθυνών της κυβέρνησης δεν επάγεται ωστόσο τη συρρίκνωση των ατομικών δικαιωμάτων, αλλά μάλλον τη διεύρυνσή τους. Οι πολίτες εξασφαλίζουν ένα φάσμα κοινωνικών δικαιωμάτων ή δικαιωμάτων προνοίας, όπως είναι το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην παιδεία και το δικαίωμα στην αξιοπρεπή στέγαση. Ο σύγχρονος φιλελεύθερος δεν αποδέχεται ότι το άτομο δικαιούται απόλυτη ελευθερία. Αν η ελευθερία είναι απεριόριστη, τότε μπορεί να γίνει «ασυδοσία», δηλαδή δικαίωμα κακομεταχείρισης των άλλων.
Στην κατακλείδα των συμπερασμάτων μπορούμε να πούμε ότι o σύγχρονος φιλελευθερισμός για τον 21° αιώνα συνοψίζεται ως εξής[Μακρής,σελ 433]:
Καταρχήν ο Φιλελευθερισμός χωρίζεται στον κλασικό και στον σύγχρονο. Ο Σπύρος Μακρής, αναφέρει στον βιβλίο του και μία ενδιάμεση μορφή φιλελευθερισμού, την οποία την ονομάζει ως μοντέρνα.
Ο κλασικός φιλελευθερισμός υπήρξε η πιο πρώιμη φιλελεύθερη παράδοση. Οι κλασικές φιλελεύθερες ιδέες αναπτύχθηκαν κατά τη μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό και έφτασαν στο απόγειό τους κατά τη διάρκεια της πρώιμης βιομηχανοποίησης του 19ου αιώνα. Έτσι, ο κλασικός φιλελευθερισμός πολλές φορές αποκαλείται και «φιλελευθερισμός του δέκατου ένατου αιώνα». Στόχος του ήταν η οικονομική μορφή του μερκαντιλισμού. Ο μερκαντιλισμός, ως οικονομικό δόγμα κυριάρχησε
την χρονική περίοδο 1500-1750, μιας εποχής δυναμικών οικονομικών εξελίξεων που χαρακτηρίζεται από την ανακάλυψη της νέας ηπείρου της εύφορης Αμερικής, την δραματική αύξηση της βιομηχανίας και παγκόσμιας ναυσιπλοΐας, των διεθνών εμπορικών πολέμων και συναλλαγών, και της δημιουργίας νέων κρατών κι αποικιών ανά τον κόσμο. Ο κλασικός φιλελευθερισμός ήταν η απάντηση στην φεουδαρχία, στην αποικιοκρατία και στον μερκαντιλισμό.
Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός ξεκίνησε με την αυγή του 20ου αιώνα και εν μέσω 2 παγκοσμίων πολέμων αλλά και μεγάλων οικονομικών κρίσεων, εδραιώθηκε μετά το τέλος του Β'ΠΠ. Οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι η διαχείριση της οικονομίας, παρόμοια με την κοινωνική πρόνοια, προάγει την ευημερία και την αρμονία της κοινωνίας των πολιτών. Υποστηρίζουν το κράτος πρόνοιας με βάση την αρχή των ίσων ευκαιριών. Αν τυχόν ορισμένα άτομα ή ομάδες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω των κοινωνικών περιστάσεων, τότε το κράτος έχει την κοινωνική ευθύνη να περιορίσει ή να εξαλείψει τα μειονεκτήματα που αντιμετωπίζουν. Αυτή ακριβώς η ευθύνη αντικατοπτρίζεται στη ανάπτυξη των θεσμών του κράτους πρόνοιας. Μια τέτοια επέκταση των ευθυνών της κυβέρνησης δεν επάγεται ωστόσο τη συρρίκνωση των ατομικών δικαιωμάτων, αλλά μάλλον τη διεύρυνσή τους. Οι πολίτες εξασφαλίζουν ένα φάσμα κοινωνικών δικαιωμάτων ή δικαιωμάτων προνοίας, όπως είναι το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην παιδεία και το δικαίωμα στην αξιοπρεπή στέγαση. Ο σύγχρονος φιλελεύθερος δεν αποδέχεται ότι το άτομο δικαιούται απόλυτη ελευθερία. Αν η ελευθερία είναι απεριόριστη, τότε μπορεί να γίνει «ασυδοσία», δηλαδή δικαίωμα κακομεταχείρισης των άλλων.
Στην κατακλείδα των συμπερασμάτων μπορούμε να πούμε ότι o σύγχρονος φιλελευθερισμός για τον 21° αιώνα συνοψίζεται ως εξής[Μακρής,σελ 433]:
- Ελευθερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη είναι οι κατευθυντήριες αρχές κάθε φιλελεύθερης πολιτικής τόσο σε ατομικό-κρατικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
- Ο ρόλος της ιδιοκτησίας, με την ευρεία της έννοια (ελευθερία, ζωή, υλικά αγαθά), αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της φιλελεύθερης κοσμοαντίληψης.
- Η αμφισβήτηση της αυθεντίας, ο σεβασμός των μειoψηφιών και πάνω από όλα η αρχή της ανεκτικότητας ενσαρκώνουν τον κυματοθραύστη κάθε υπονόμευσης του φιλελεύθερου επιχειρήματος.
- Η αγορά και η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι και θα παραμείνουν οι στυλοβάτες της φιλελεύθερης σκέψης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επιδέχονται κριτικής και βελτιώσεων.
- Ο γνωσιολογικός ορθολογισμός, η πίστη στην πρόοδο και
το κριτικό πνεύμα συνθέτουν το σκληρό πυρήνα της φιλελεύθερης κουλτούρας.
Κλείνω με το εξής:
Ο νεοφιλελευθερισμός, ναι μεν βασίζεται στον κλασικό
φιλελευθερισμό, αλλά όμως είχαν και έχουν διαφορετικούς αντίπαλους.
Ο πρώτος το κοινωνικό κράτος και ο δεύτερος το φεουδαρχικό. Δεν είναι
τυχαίο, ότι τις θέσεις του νεοφιλελευθερισμού, τις ασπάστηκαν αυταρχικοί,
νεοσυντηρητικοί και νεοδεξιοί πολιτικοί που δεν
ενδιαφέρονται καθόλου για την κοινωνία και την δημοκρατία. Όπως επίσης οι
νεοφιλελεύθεροι δεν ονομάζονται liberals, αλλά libertarians(ελευθεριακοί,
ελευθερίζοντας, φιλελευθεριστές κλπ). Μπορεί ο καθένας κάλλιστα να
αντικαταστήσει-εξισώσει τον μερκαντιλισμό με τον νεοφιλελευθερισμό
αλλά και την παγκοσμιοποίηση με την αποικιοκρατία.
Βιβλιογραφία
1-Σπύρος Μακρής, Φιλελευθερισμός, 2007
2-Andrew Heywood, Πολιτικές Ιδεολογίες, 2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου