Νέα Δεξιά

Η Νέα Δεξιά αντιπροσωπεύει μία αλλαγή πλεύσης στη συντηρητική σκέψη, ένα είδος αντεπανάστασης ενάντια τόσο στη μεταπολεμική στροφή προς τον κρατικό παρεμβατισμό όσο και στη διάδοση φιλελεύθερων ή προοδευτικών κοινωνικών αξιών.
Οι ιδέες της Νέας Δεξιάς μπορούν να αναχθούν στη δεκαετία του 1970 και ειδικότερα σ' ένα συνδυασμό της φαινομενικής αποτυχίας της κεϋνσιανής σοσιαλδημοκρατίας, την οποία σηματοδότησε το τέλος του μεταπολεμικού μπουμ, με την αυξανόμενη ανησυχία για την κοινωνική αποσύνθεση και την υποχοίρηση της αυθεντίας.
Τέτοιου είδους ιδέες βρήκαν μεγαλύτερη απήχηση στη Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ, όπου πήραν σάρκα και οστά κατά τη δεκαετία του 1980, με τη μορφή του θατσερισμού και του ρηγκανισμού αντίστοιχα. Γνώρισαν επίσης ευρύτερη -ακόμα και παγκόσμια- επιρροή, στο βαθμό που επέφεραν μια γενική στροφή από μορφές οργάνωσης με άξονα το κράτος σε άλλες με άξονα την αγορά.
Εντούτοις, η Νέα Δεξιά δεν...

Βιβλιοκριτική: «Το Δόγμα του ΣΟΚ, η άνοδος του Καπιταλισμού της καταστροφής»

Γιάννης Τόλιος,
διδάκτωρ οικονομικών επιστημών
10.4.2011

Το βιβλίο της καναδής δημοσιολόγου Ναόμι Κλάϊν, «Το Δόγμα του ΣΟΚ», αποτελεί ένα εξαίρετο δείγμα μαχόμενης δημοσιογραφίας και ταυτόχρονα πολύτιμο εγχειρίδιο κοινωνικής ψυχολογίας. Ταυτόχρονα το βιβλίο κάνει μια ανατομή του «DNA» του νεοφιλελευθερισμού και τη βαθύτερη τάση του σύγχρονου καπιταλισμού προς την «αντίδραση» σε όλα τα μέτωπα. Με την ανάλυση της η Ν.Κλάϊν δικαιώνει πλήρως τη φράση του Λένιν ότι «η πολιτική αποτελεί συμπυκνωμένη έκφραση της οικονομίας», παρ’ ότι η ίδια αυτοπροσδιορίζεται ως οπαδός του Κέϋνς, ενώ τα πολιτικά της όρια δεν πάνε πέραν της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας. Το βιβλίο κατά τη συγγραφέα «αμφισβητεί τον πιο κεντρικό και λατρεμένο ισχυρισμό της επίσημης ιστορίας, ότι ο θρίαμβος του απορυθμισμένου καπιταλισμού σήμαινε τη γέννηση της ελευθερίας, ότι χωρίς περιορισμούς οι αγορές συμβαδίζουν με τη δημοκρατία, κά». Εγώ λέει χαρακτηριστικά, «θα αποδείξω ότι η μαμή αυτής της φονταμεταλιστικής μορφής καπιταλισμού υπήρξαν πάντα οι πιο βίαιες μορφές καταναγκασμού, οι οποίες επιβλήθηκαν τόσο στο συλλογικό πολιτικό σώμα όσο και σε αναρίθμητα σώματα μεμονωμένων ατόμων». (σελ.36)

Η ψυχιατρική μέθοδος «ΣΟΚ» στην υπηρεσία της CIA

Το «Δόγμα του ΣΟΚ» αντλεί την προέλευση του από τις αντιλήψεις και πρακτικές του ψυχίατρου Γιούεν Κάμερον, πρόεδρου της «Αμερικανικής και Καναδικής Ψυχιατρικής Ένωσης» στην περίοδο..

Δεύτερη απόπειρα νεκρανάστασης του Κέινς

Η κρίση του ευρώ και η άνοδος του κοινωνικού θερμομέτρου ενθαρρύνουν αναζητήσεις για υπέρβαση των πολιτικών λιτότητας

Του Πετρου Παπακωνσταντινου

Το διαβόητο «Δόγμα του Σοκ», που περιγράφει με διεισδυτικό τρόπο στο ομώνυμο βιβλίο της η Ναόμι Κλάιν, εφαρμόζουν κατά γράμμα οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, υποστηρίζει στο τελευταίο τεύχος της γαλλικής Le Monde Diplomatique ο οικονομολόγος Φρεντερίκ Λορντόν και προσθέτει: «Θα πίστευε κανείς ότι η στρατηγική αυτή ολοκληρώθηκε με τη χωρίς προηγούμενο λιτότητα στον δημόσιο τομέα, που υποτίθεται ότι θα απαντούσε στην κρίση του ιδιωτικού. Ωστόσο, η διαιώνιση της λιτότητας με το «Σύμφωνο για το Ευρώ» μάς παραπέμπει σε μια άλλη περιπλάνηση χωρίς ορατό τέλος. Μέχρι πού θα φτάσει αυτό το παράδοξο, να απαντούν δηλαδή στην κρίση του νεοφιλελευθερισμού με έναν ακόμη περισσότερο μανιακό νεοφιλελευθερισμό;»

Η αλήθεια είναι ότι η οικονομική ορθοδοξία της εποχής μας υπέστη ισχυρό κλονισμό μετά...

Νεοφιλελευθερισμός=Φονταμελισμός των χρηματοπιστωτικών αγορών

Ντέιβιντ Χάρβεϊ - Η ιστορία του νεοφιλελευθερισμού

Του Σωτήρη Κοντογιάννη

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο νεοφιλελευθερισμός, ένα περιθωριακό μέχρι εκείνη τη στιγμή ακαδημαϊκό ρεύμα που είχε γεννηθεί στο τέλος του Β'Παγκόσμιου Πόλεμου, κατέκτησε, κυριολεκτικά, τον πλανήτη. Η "νεοφιλελεύθερη επανάσταση" ξεκίνησε σχεδόν ταυτόχρονα από τρία διαφορετικά σημεία -από τις ΗΠΑ του Τζίμι Κάρτερ, την Βρετανία της Μάργκαρετ Θάτσερ και την Κίνα του Ντενγκ Σιαο-Πινγκ. Η στροφή ήταν ραγδαία και κοσμογονική: “Οι μελλοντικοί ιστορικοί” γράφει ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ στο καινούργιο του βιβλίο “Νεοφιλελευθερισμός – Παρελθόν και Παρόν” που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη, “πιθανώς να ανατρέχουν στα έτη 1978-1980 ως ένα επαναστατικό σημείο καμπής στην κοινωνική και οικονομική ιστορία του κόσμου”.

Ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ είναι σήμερα καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πόλης της Νέας Υόρκης. Στις εγκυκλοπαίδειες αναφέρεται σαν ένας από τους μεγαλύτερους ακαδημαϊκούς γεωγράφους του κόσμου. Τα βιβλία του όμως που τον έχουν κάνει διάσημο δεν έχουν σχέση ούτε με τον ακαδημαϊσμό ούτε με την γεωγραφία: ο Χάρβεϊ είναι μαρξιστής. Στις συνεντεύξεις του είναι ξεκάθαρος: η μοναδική ελπίδα για την ανθρωπότητα είναι η επανάσταση και ο σοσιαλισμός.

Το βιβλίο ξεκινάει με...

Οι µονεταριστές θέλουν τη ρεβάνς από τον Κέινς

Εδώ και δεκαετίες όλοι υποπτεύονταν ότι η άνευ ορίων παγκοσµιοποίηση θα οδηγούσε στη συρρίκνωση της πολιτικής

Του Κώστα Τσιάρα

Χαράς ευαγγέλια από την Ουάσιγκτον: για πολλοστή φορά την τελευταία τριετία, οι υπουργοί Οικονοµικών και οι κεντρικοί τραπεζίτες της Οµάδας των 20 ισχυρότερων κρατών υποσχέθηκαν, λέει, να αναλάβουν «ισχυρή και συντονισµένη δράση» για τη σταθεροποίηση της παγκόσµιας οικονοµίας και την αποφυγή ενός νέου γύρου διεθνούς ύφεσης – της περιβόητης πλέον διπλής (double-dip) ύφεσης. Οι αγορές φυσικά δέχτηκαν τις νέες ασαφείς εξαγγελίες µε τη γνωστή αδιαφορία: ποιος ασχολείται µε τις υποσχέσεις των πολιτικών και των διορισµένων τεχνοκρατών; Στα διοικητικά συµβούλια κρίνονται χρόνια τώρα οι εξελίξεις, όχι στα κοινοβούλια, ούτε στις πολυτελείς διεθνείς συνόδους.

Εδώ και δεκαετίες όλοι υποπτεύονταν ότι η άνευ ορίων παγκοσµιοποίηση θα οδηγούσε στη συρρίκνωση της πολιτικής, και ιδιαίτερα της εθνικής πολιτικής, στο πλαίσιο του µοντέλου του έθνους-κράτους όπως αυτό επικράτησε από τον 19ο αιώνα ως σήµερα. Η κρίση όµως του 2008, και...

Ο ρόλος των ΜΚΟ στην επικράτηση του παγκόσμιου νεοφιλελευθερισμού

Κείμενο της ARUNDHATI ROY *
Δημοσιεύτηκε στην ελληνική έκδοση της Le Monde diplomatique, 24/10/2004

Εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης, ποτέ άλλοτε δεν ήταν μεγαλύτερη η απόσταση ανάμεσα σε εκείνους που λαμβάνουν τις αποφάσεις και σε εκείνους που οφείλουν να υποστούν τις συνέπειές τους (1).

Συναντήσεις, όπως το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, επιτρέπουν στα τοπικά κινήματα που αντιστέκονται να περιορίσουν αυτή την απόσταση και να δράσουν μαζί με τα αντίστοιχα κινήματα των πλούσιων χωρών. Οταν, για παράδειγμα, κατασκευάστηκε στο Μαχεσαβάρ το πρώτο υδροηλεκτρικό φράγμα που ανήκε σε ιδιωτική εταιρεία, οι δεσμοί ανάμεσα στο Narmada Bachao Andolan (ΝΒΑ), στη γερμανική οργάνωση Urgewald, στη Δήλωση της Βέρνης στην Ελβετία και στο Διεθνές Δίκτυο Ποταμών του Μπέρκλεϊ επέτρεψαν να ασκηθεί πίεση σε πολλές τράπεζες και διεθνείς εταιρείες για να αποχωρήσουν από την κατασκευή. Αυτό δεν θα ήταν δυνατόν αν δεν είχαν υπάρξει, αφενός, σημαντικές αντιδράσεις στην περιοχή και, αφετέρου, η μετάδοση και η ενίσχυση της φωνής αυτού του τοπικού κινήματος στη διεθνή σκηνή. Ολα αυτά δημιούργησαν αμηχανία στους επενδυτές και τους υποχρέωσαν να αποσυρθούν. (...)

Ανάμεσα στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα μαζικά κινήματα, πρέπει να αναφέρουμε εκείνον του περάσματος της αντίστασης στα χέρια των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Θα ήταν εύκολο να...

Η Εταιρεία του Mον Πελερέν

Οταν τα μέλη της Εταιρείας του Mον Πελερέν συναντήθηκαν για πρώτη φορά, το 1947, δεν είχαν ακόμη δώσει όνομα στο πολιτικό τους σχέδιο. Ηξεραν όμως πού βάδιζαν. Ο ιδρυτής της Εταιρείας, ο Φρίντριχ Χάγεκ, ισχυρίστηκε ότι η μάχη των ιδεών θα χρειαστεί τουλάχιστον μία γενιά προκειμένου να επικρατήσει, γνώριζε όμως ότι θα προσείλκυε ισχυρούς υποστηρικτές. Η φιλοσοφία του που αργότερα έγινε γνωστή ως φιλελευθερισμός, εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των πάμπλουτων και συνεπώς οι πάμπλουτοι θα πλήρωναν γι’ αυτήν.

Ο νεοφιλελευθερισμός υποστηρίζει ότι θα ζούμε καλύτερα με τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία της αγοράς και με τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση του κράτους. Ο ρόλος της κυβέρνησης θα...

Οι συνέπειες της πολιτικής Μέρκελ (Μία απάντηση για την κρίση χρέους στον νεοφιλελευθερισμό)

του Robert Skidelsky
http://www.project-syndicate.org/commentary/skidelsky45/English

Η Γερμανία ηγείται της πολιτικής εναντίωσης, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  στη μείωση του χρέους των προβληματικών κρατών. Πράγματι, αντί για διαγραφή μέρους του χρέους, αυτό που θέλει είναι η δημιουργία μηχανισμών στήριξης, που να μπορούν να δανείζουν έως και €500 δις, σε συνδυασμό με άλλα €250 δις από πλευράς του ΔΝΤ.
Πρόκειται στην ουσία για μηχανισμούς αναχρηματοδότησης. Τα κράτη μέλη μπορούν να δανείζονται με σχετικά χαμηλά επιτόκια, εφόσον όμως συμφωνούν στην εφαρμογή αυστηρών μέτρων λιτότητας. Τα κεφάλαια και οι τόκοι στα χρωστούμενα παραμένουν άθικτα. Έτσι, οι πιστωτές (κυρίως οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες) δεν υφίστανται απώλειες στα υπάρχοντα δάνεια, ενώ οι δανειζόμενοι κερδίζουν χρόνο ώστε να βάλουν τα δημοσιονομικά τους σε τάξη. Αυτά στη θεωρία.
Μέχρι στιγμής, τρία κράτη (Ελλάδα, Ιρλανδία, και Πορτογαλία) έχουν...

O καπιταλισμός του τζόγου*

Του Σταύρου Λυγερού**

Η εκδήλωση αρχικά της διεθνούς οικονομικής κρίσης και στη συνέχεια της κρίσης χρέους χωρών-μελών της Ευρωζώνης άλλαξε ριζικά το τοπίο. Όλα τα παραπάνω πέρασαν στο περιθώριο, αφού η κρίση έφερε στην επιφάνεια τις εγγενείς αντιφάσεις και τις λειτουργικές ανεπαρκές του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Για να εστιάσουμε σ' αυτές, όμως, είναι απαραίτητο να προηγηθούν μερικές παρατηρήσεις για τη δυναμική του διεθνούς οικονομικού συστήματος.

Η οικονομική κρίση που σάρωσε την καρδιά του καπιταλισμού και διαχύθηκε παγκοσμίως δεν είναι μια τυπική κυκλική κρίση. Είναι απόρροια τns μετάλλαξης του καπιταλισμού που επέφερε η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού και η παγκοσμιοποίηση. Ως εκ τούτου, μόνο κεραυνός εν αιθρία δεν ήταν. Από χρόνια υπήρχαν προειδοποιήσει ότι η εκφυλιστική διολίσθηση του καπιταλιστικού συστήματος σε έναν αχαλίνωτο τζόγο θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε μείζονα κρίση. Οι χρυσοπληρωμένοι αναλυτές των κάθε είδους χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων χλεύαζαν αλαζονικά αυτές τις προειδοποιήσεις. Ακόμα και όταν η κρίση χτύπησε δυνατά την πόρτα, οι επαγγελματίες των Αγορών προτίμησαν τη θαλπωρή των ψευδαισθήσεων, αποδεικνύοντας πόσο δυνατό είναι το σύνδρομο του Τιτανικού.

Οικονομολόγοι με βαρύγδουπους ακαδημαϊκούς τίτλους, οι οποίοι για χρόνια αγιογραφούσαν τον καπιταλισμό του τζόγου, δεν έκαναν ποτέ τον κόπο να εξηγήσουν για ποιο λόγο είναι...

«Συναί­νεση της Ουάσινγκτον» ή «Δέκα Εντολές»,

Το 1989, ο αμερικανός Τζον Ουίλιαμσον, στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, προτείνει να συνοψι­στούν οι βασικές θέσεις των νεοφιλελεύθερων οικονομολό­γων και να κωδικοποιηθεί η πολιτική εφαρμογή τους σε μια λίστα δέκα προτάσεων. Είχε κατά νου κυρίως τα μέτρα που έπρεπε, κατά τη γνώμη του, να εφαρμοστούν στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Αυτό το σύνολο μέτρων έμελλε να γίνει γνωστό ως «Συναί­νεση της Ουάσινγκτον» ή ως «Δέκα Εντολές», στις οποίες όλες οι κυβερνήσεις οφείλουν από τότε υποταγή, αν θέλουν να περά­σουν το κατώφλι της «διεθνούς κοινότητας»[1]:

Λέτε να αποκτά κοινωνική συνείδηση ο νεοφιλελευθερισμός;

Του Κυριάκου Αμανατίδη

Τις περασμένες εβδομάδες από τη στήλη αυτή αναφέρθηκα στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες με το μεγάλο δημόσιο χρέος, καθώς και κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το δημόσιο χρέος μπορεί να είναι το αίτιο για τους κραδασμούς που υφίστανται οι οικονομίες των παραπάνω χωρών, όμως και αυτό είναι απόρροια άλλων εξελίξεων που κατά πάσα πιθανότητα σηματοδοτούν το τέλος του αμερικανικού μοντέλου του καπιταλισμού που επικράτησε τις δύο τελευταίες δεκαετίες, μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 1989, και σε συνέχεια την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Μέχρι πρόσφατα το αμερικανικό οικονομικό μοντέλο, γνωστό ως νεοφιλελευθερισμός, επικράτησε σε όλες τις χώρες με ανεπτυγμένες οικονομίες, και έγινε ο πρόδρομος της παγκοσμιοποίησης, τους πικρούς καρπούς της οποίας δρέπουμε σήμερα.
Ο όρος «νεοφιλελευθερισμός» συχνά ερμηνεύεται λανθασμένα, ως μια νέα μορφή του «φιλελευθερισμού», δηλαδή της ιδεολογίας που ευνοεί την ελευθερία του ατόμου σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Όμως, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ο όρος νεοφιλελευθερισμός...

Το δηλητήριο, ο Νεοφιλελευθερισμός…

Η επαναλαμβανόμενη επωδός του νεοφιλελεύθερου μπλοκ που μαστίζει τη χώρα (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ, ΜΜΕ, ΣΕΒ, ΤτΕ) είναι ο στίχος “να μη γίνουμε Αλβανία του Χότζα” και εναλλακτικά το δεύτερο σουξέ-ρεφρέν “να αποσοβιετικοποιηθεί το Κράτος”.
“Ξεχνώντας” βέβαια ότι η δική τους οικονομική, πολιτική και κοινωνική προσέγγιση, μπορεί να μην προέρχεται απ το δικτάτορα Χότζα, αλλά αντιθέτως απ το δικτάτορα Πινοσέτ της Χιλής.
Ο νεοφιλελευθερισμός θεωρείται βασικός άξονας της οικονομικής πολιτικής που εφάρμοσε αρχικά ο δικτάτορας Πινοσέτ στην Χιλή, και αφού με διάφορες παραλλαγές εφαρμόστηκε και σε άλλα αυταρχικά καθεστώτα στην λατινική Αμερική, στην συνέχεια εφαρμόστηκε από την Θάτσερ στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον Ρήγκαν στις ΗΠΑ.
Για τόση… πρόοδο μιλάμε!
Αφού πλέον ο Παπανδρέου, ο Σαμαράς, ο Πάγκαλος, ο Παπακωνσταντίνου, η Ντόρα, ο Καρατζαφέρης και τα δημοσιογραφικά παπαγαλάκια τους μας έχουν αναλύσει επαρκώς τις συνέπειες της “αλβανοποίησης” της ελληνικής οικονομίας, δε χρειάζεται να προσθέσω εγώ κάτι. Αρκεί που τα είπαν αυτοί.
Ας δούμε όμως και τις συνέπειες της “αμερικανοποίησης” ή… “Πινοσετοποίησης” της ελληνικής οικονομίας και πού αυτή οδηγεί.
Για να δούμε… τελικά, οι… μαγικές ιδιότητες της ελεύθερης αγοράς που “αυτορρυθμίζεται” (σύμφωνα με τους θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού) οδηγούν στη Γη της Επαγγελίας της ανταγωνιστικότητας ή στην εξαθλίωση;
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους για τη Μέκκα του Νεοφιλελευθερισμού, τις ΗΠΑ:

Νεοφιλελευθερισμός: Πίσω από τη θεωρία!

1. Ο Νεοφιλελευθερισμός

Ο Νεοφιλελευθερισμός υπήρξε ένα από τα πιο περιθωριακά οικονομικά δόγματα (ακόμα και στους καπιταλιστικούς κύκλους), το οποίο, μετά την άνοδο στην εξουσία των Ronald Reagan στις ΗΠΑ και της Margaret Thatcher στην Μεγάλη Βρετανία, άρχισε να παρουσιάζεται ως η τελευταία λέξη της οικονομικής επιστήμης. Επισήμως, έχει συνδεθεί με το “The Washington consensus” και σε μεγάλο βαθμό έχει επηρεαστεί από την Αυστριακή Σχολή των Οικονομολόγων (βλ. Ludwig von Mises, οικονομικός λιμπεραλισμός και λιμπερταριανισμός). Σε αντίθεση με τον φιλελευθερισμό, που ιστορικά αποτελεί την κύρια ιδεολογία της νεογέννητης αστικής τάξης κατά την εποχή του Διαφωτισμού (βασικοί εκφραστές του: Alexis de Tocqueville, Jean-Jacques Rousseau, Montesquieu…) και προτάσσει την αποδέσμευση της εκκλησίας από το κράτος, το τέλος της μοναρχίας, το αίτημα για δημοκρατία και ελευθερία του ατόμου, ο Νεοφιλελευθερισμός σήμερα θέτει ως κεντρική του επιδίωξη την οικονομική «ανάπτυξη» και «αποδοτικότητα», βάση της «ορθολογικής» κυριαρχίας επί των πάντων, μια ορθολογικότητα όμως καθαρά εργαλειακή και μηχανιστική (θα αναφερθούμε εκτενέστερα σ’ αυτό, παρακάτω).

Η στροφή στο Νεοφιλελευθερισμό οφείλεται κυρίως: 

Ο επαναληπτικός αγώνας: Κέινς vs. Χάγιεκ

του Robert Skidelsky
ΤΟ ΒΗΜΑ/ The Project Syndicate

Ο Αυστριακός οικονομολόγος Φρίντριχ φον Χάγιεκ, που πέθανε το 1992 σε ηλικία 93 ετών, είχε παρατηρήσει κάποτε ότι για να έχει κανείς τον τελευταίο λόγο πρέπει απλά να ζήσει για περισσότερο καιρό από τους αντιπάλους του. Είχε την τύχη να ζήσει 50 χρόνια περισσότερα από τον Κεϊνς και να διεκδικήσει με αυτό τον τρόπο μια μεταθανάτια νίκη απέναντι στο μεγάλο του αντίπαλο, που όσο ζούσε τον είχε ταπεινώσει πνευματικά.

Η αναγνώριση του Χάγιεκ ήρθε στη διάρκεια της δεκαετίας του '80, όταν η Βρετανίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ αποφάσισε να δανειστεί σειρά αποφθεγμάτων από το βιβλίο του «Δρόμος προς τη Δουλεία» (1944), μια κλασική επίθεση ενάντια στον κρατικό παρεμβατισμό. Αλλά στην οικονομία δεν υπάρχουν ποτέ τελεσίδικες ετυμηγορίες. Ενώ η υπεράσπιση του συστήματος της αγοράς από τον Χάγιεκ ενάντια στην αναποτελεσματικότητα του κρατικού παρεμβατισμού κέρδιζε συνεχώς έδαφος, η άποψη του Κέϊνς ότι τα συστήματα της αγοράς απαιτούν συνεχή κρατική «σταθεροποίηση» παρέμεινε ισχυρή σε....

 

Το σύνταγμα του νεοφιλελευθερισμού

Του Παναγιώτη Σωτήρη

Τεύχος 108, περίοδος: Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2009

Κριτική στο βιβλίο ευαγγέλιο των νεοφιλελεύθερων(Φ.Α. Χάγιεκ, Το σύνταγμα της ελευθερίας, σσ. 731, Αθήνα: Εκδ. Καστανιώτη/Ίδρυμα Κ. Καραμανλή, 2008)

Εισαγωγή

Παρότι τα τελευταία χρόνια, και ιδίως μετά από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, η ιδεολογική αίγλη του νεοφιλελευθερισμού έχει υποχωρήσει σημαντικά,(το άρθρο γράφτηκε το 2009, ενώ σήμερα είναι φανερό ότι ο νεοφιλελευθερισμός εισβάλει βίαια στην ΕΕ και ειδικά στην χώρα μας) εντούτοις ο πυρήνας των νεοφιλελεύθερων απόψεων όχι μόνο εξακολουθεί να αποτελεί τον συνεκτικό ιδεολογικό ιστό των κομμάτων εξουσίας (φιλελεύθερων, συντηρητικών ή σοσιαλδημοκρατικών) αλλά και να αποτελεί κυρίαρχο ρεύμα σε επίπεδο οικονομικής ή πολιτικής επιστήμης. Γι’ αυτό το ζήτημα της ενασχόλησης με τον πυρήνα των νεοφιλελεύθερων επιχειρημάτων εξακολουθεί να αποτελεί θεωρητική – αλλά και σε τελική ανάλυση πολιτική – προτεραιότητα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου του F.A. Hayek Το Σύνταγμα της Ελευθερίας προσφέρει...

Το Προσωπο: Φρίντριχ φον Χάγιεκ

Ο προστάτης Αγιος ...των νεοφιλελευθέρων

Ο Αυστριακός οικονομολόγος και φιλόσοφος Φρίντριχ φον Χάγιεκ (1899- 1992) θεωρείται ο προστάτης Αγιος του νεοφιλελευθερισμού. Λίγο μετά την εκλογή της στην ηγεσία των Βρετανών Συντηρητικών, η Μάργκαρετ Θάτσερ διέκοψε απότομα έναν πραγματιστή, κεντρώων τάσεων βουλευτή του κόμματος στη διάρκεια συνεδρίασης, ύψωσε στον αέρα το βιβλίο του Χάγιεκ «Το σύνταγμα της ελευθερίας», δήλωσε με βλοσυρό ύφος «αυτό είναι το Πιστεύω μας» και χτύπησε με δύναμη το τομίδιο στο έδρανο.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ παρέμεινε σε όλη την πολιτική της διαδρομή πιστή στον ευρωσκεπτικισμό της, θεωρώντας ότι η Ενωμένη Ευρώπη θα ήταν ένα είδος σοσιαλίζοντος υπερκράτους. Αν είχε ακούσει, ωστόσο, και επ’ αυτού το μεγάλο της ίνδαλμα, ίσως να είχε σχηματίσει...

Περί «καλύτερου κράτους»

Του Καθ. Κωνσταντίνου  Γουλιάμου
Αντιπρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου

Το συμπέρασμα από την ανάγνωση του άρθρου του κ. Σ. Ζένιου («Φ», 14/08/2011) θα μπορούσε να παραπέμψει στο «λίθοι καί πλίνθοι καί ξύλα καί κέραμος ατάκτως ερριμμένα» (Ξενοφώντος Απομνημονεύματα, 3,1,7).

Και ακόμα, στο γνωστό ανέκδοτο με τον Τοτό που προσεύχεται το βράδυ στο σπίτι και τον ακούει η μητέρα του. «Θεέ μου, κάνε να γίνει το Μιλάνο πρωτεύουσα της Ιταλίας». Τελικά η μητέρα του απορημένη μπαίνει στο δωμάτιο και τον ρωτά: «Γιατί παιδί μου θέλεις να γίνει το Μιλάνο πρωτεύουσα της Ιταλίας;». Και ο Τοτός απαντά: «Γιατί έτσι έγραψα στο τεστ γεωγραφίας».

Έτσι και ο κ. Σταύρος Ζένιος, στο άρθρο του «11/7/2011- Για ένα καλύτερο κράτος» - εν μέσω αντιφάσεων, εντυπώσεων, προτάσεων και θέσεων ατάκτως ερριμμένων - δεν έχει (ή δεν θέλει να) κατανοήσει τη δομική κατάρρευση του νεοφιλελευθερισμού. Διαφορετικά δεν εξηγείται η εμμονή του στη «συνταγή» για ένα «καλύτερο κράτος» μέσα από τη λογική του ακραίου νεοφιλελεύθερου προτάγματος περί....

Κορνέλ Γουέστ: «Ο νεοφιλελευθερισμός είναι ηθικά χρεοκοπημένος»

Ο αφροαμερικανός φιλόσοφος μίλησε στο «Βήμα»(29-10-2011) και κατακεραυνώνει τις πολιτικές που οδηγούν σε «εθνικές χρεοκοπίες»

«Οι πολιτικές επιλογές που υπάρχουν σήµερα στις Ηνωµένες Πολιτείες προκαλούν θλίψη» λέει στο «Βήµα» ο γνωστός αφροαµερικανός φιλόσοφος και καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Πρίνστον Κορνέλ Γουέστ. Εχοντας συλληφθεί δύο φορές µέσα σε έναν µήνα – η τελευταία πριν από λίγες ηµέρες – για τη συµµετοχή του στις διαδηλώσεις του κινήµατος «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ», ο Γουέστ χαρακτηρίζει το δικοµµατικό σύστηµα στις Ηνωµένες Πολιτείες «σάπιο», ενώ καταδικάζει και τις προεδρικές επιδόσεις του Μπαράκ Οµπάµα, τον οποίο στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 2007 είχε στηρίξει έµπρακτα. Ο αµερικανός πρόεδρος, µας λέει ο διάσηµος διανοητής, δεν κατάφερε να δαµάσει το χρόνιο πρόβληµα της φτώχειας στις ΗΠΑ ούτε την «εγκληµατική δραστηριότητα» του αµερικανικού τραπεζικού συστήµατος. Είναι, εξηγεί, «ηθικά χρεοκοπηµένες» οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που οδηγούν σε «εθνικές χρεοκοπίες» στον δυτικό κόσµο και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Ο 58χρονος Γουέστ δηλώνει ταυτόχρονα θαυµαστής του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και της σοσιαλιστικής σκέψης. Συµµετέχει στο...

Ο υπάκουος Κέλτικος Τίγρης, το φιάσκο του νεοφιλελευθερισμού…

Για τους περισσότερους από εμάς η εικόνα της Ιρλανδίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με μια χώρα που μαστίζεται από την μαζική ανεργία, την εξαθλίωση και την αναγκαστική μετανάστευση. [1] Για πολλά χρόνια, η Ιρλανδική οικονομία βασίζονταν αποκλειστικά και μόνο στην αγροτική παραγωγή. Όντας μια χώρα «φτηνή» και με μοναδικό της όπλο την χρήση της Αγγλικής γλώσσας, μετατράπηκε από τα τέλη τα μέσα τους σε παράδεισο για πολλούς επενδυτές από τις Η.Π.Α και την Βρετανία. Έτσι, εκατοντάδες χιλιάδες πολυεθνικές εταιρείες εγκαταστάθηκαν στην χώρα.

Η συσσώρευση ξένου κεφαλαίου, είχε ως αποτέλεσμα την ραγδαία άνθιση της οικονομίας. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, η οικονομία της Ιρλανδίας θεωρούνταν ως η δεύτερη ταχύτερα αναπτυσσόμενη στην Ευρώπη, μετά το Λουξεμβούργο. Μέχρι και τα τέλη του 2005, όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας δημιουργούνταν καθημερινά, ενώ οι δείκτες ανεργίας έδειχναν μεταξύ 3 με 4,5%. Έτσι η Ιρλανδία, από...

Λιγότερο ή καλύτερο κράτος;

Του Ξενοφώντα Ι. Κοντιάδη
contiades.gr

Εν μέσω κρίσης κατασκευάζονται ευφάνταστες θεωρίες για τις αλλαγές που απαιτούνται στο κράτος, οι οποίες διέπονται από έναν άκρατο οικονομισμό νεοφιλελεύθερης ρητορείας, ενώ παράλληλα περιβάλλονται από εντυπωσιακές, πλην κενές περιεχομένου, μεγαλοστομίες περί «επανίδρυσης», «ριζικού μετασχηματισμού» και «θεσμικής επανάστασης». Ότι στην περίπτωση της Ελλάδας την πηγή της κρίσης δεν αποτέλεσε το τραπεζικό σύστημα αλλά το υπερχρεωμένο Δημόσιο έχει πλέον γίνει κοινός τόπος. Από την παραδοχή αυτή, όμως, μέχρι την επικράτηση μιας αντίληψης ότι η μόνη λύση απέναντι στην κρίση είναι η συρρίκνωση του κράτους, η ιδιωτικοποίηση δημόσιων οργανισμών χωρίς διακρίσεις, οι απολύσεις δημόσιων υπαλλήλων και η αποδόμηση των κοινωνικών λειτουργιών, η απόσταση παραμένει μεγαλύτερη από ό,τι επιχειρείται να προβληθεί τα τελευταία δύο χρόνια από συγκεκριμένη μερίδα πολιτικών, διανοούμενων και μέσων επικοινωνίας.

Όσοι επιχειρηματολογούν υπέρ του λιγότερου κράτους φαίνεται να αποσιωπούν ότι...

Νεοφιλελεύθερο κράτος (Ελάχιστο κράτος ή κράτος τίγρη)

Το «ελάχιστο κράτος» ή το «κράτος τίγρη» αποτελεί το ιδεώδες των νεοφιλελεύθερων, στόχος των οποίων είναι να διασφαλίσουν ότι τα άτομα απολαμβάνουν το ευρύτερο δυνατό πεδίο ελευθερίας(αξία σύμφωνη με την νεοφιλελεύθερη ιδεολογία). Αυτή η άποψη έχει τις ρίζες της στη θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου των κλασσικών φιλελευθέρων του 19^ου-20^ου αιώνα, παρ' όλα αυτά όμως προωθεί μια κατ' ουσίαν «αρνητική» άποψη περί κράτους. Από αυτή τη σκοπιά, η αξία του κράτους έγκειται στη δυνατότητα του να θέτει φραγμούς στην ανθρώπινη συμπεριφορά, εμποδίζοντας έτσι τα άτομα να παραβιάζουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των άλλων. Το κράτος για τους νεοφιλελεύθερους δεν είναι παρά ένα προστατευτικό σώμα, με κύρια λειτουργία του την παροχή ενός πλαισίου ειρήνης και κοινωνικής τάξης, εντός του οποίου οι πολίτες μπορούν να ζουν τη ζωή τους όπως οι ίδιοι νομίζουν καλύτερα. Σύμφωνα με την περίφημη παρομοίωση του κλασσικού φιλελεύθερου Locke, το κράτος λειτουργεί σαν νυχτοφύλακας, ο οποίος καλείται να δράσει μόνο όταν απειλείται η τάξη.
Έτσι, στο «ελάχιστο» κράτος ή «κράτος-νυχτοφύλακα» ανατίθενται μόνο τρεις κύριες λειτουργίες:

H Παγκοσμιοποίηση(γκλομπαλισμός) ως ιδεολογία

Μια τελική απειλή για την πολιτική ιδεολογία προέρχεται από τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Η παγκοσμιοποίηση είχε σημαντικό αντίκτυπο πάνω σε αρκετές ιδεολογικές παραδόσεις, και ιδιαίτερα στον σοσιαλισμό, τον εθνικισμό και τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό, αλλά επίσης έχει και ευρύτερες επιδράσεις για την ιδεολογία ως σύνολο. Μία από τις βασικές όψεις της παγκοσμιοποίησης είναι η ανάπτυξη «υπερεδαφικών» σχέσεων μεταξύ ανθρώπων: η φυσική γεωγραφία γίνεται λιγότερο σημαντική καθώς ένα σύνθετο δίκτυο αλληλοσυνδετικότητας έχει εμφανιστεί που αδιαφορεί για τα παραδοσιακά σύνορα. Αυτό είναι εμφανές στα υπερεθνικά σχέδια οικονομικής δραστηριότητας και εμπορίου, καθώς και στην εμφάνιση νέων μορφών τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας, δημιουργώντας, για παράδειγμα, το φαινόμενο του «κυβερνοχώρου». Αντί να ζούμε σε γεωγραφικά απομακρυσμένες κοινότητες, χαρακτηριζόμενες από περιορισμένο εύρος προσωπικών, κοινωνικών και εργατικών σχέσεων, έχουμε καταλήξει να κατοικούμε σε έναν παγκόσμιο κόσμο στον οποίο οι ζωές μας διαμορφώνονται όλο και περισσότερο από γεγονότα που συμβαίνουν, και αποφάσεις που λαμβάνονται, σε μεγάλη απόσταση από εμάς. Τέτοιες εξελίξεις θέτουν σημαντικά προβλήματα για την ιδεολογία.

Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός πως η παγκόσμια αλληλοσυνδετικότητα έχει ουσιαστικά ενισχύσει τη ροπή προς...

Κρατισμός(ετατισμός)

Μία από τις συχνές λέξεις που ακούμε από τον νεοφιλελεύθερους είναι ο «κρατισμός» ή «κρατικισιμός». Τι είναι αυτός ο «κρατισμός» που τόσο πολύ μάχονται οι νεοφιλελεύθεροι;
Ο Καθηγητής Χάρης Παμπούκης(Κράτος και κρατισμός…) πριν γίνει Υπουργός, είχε πει συνοπτικά ποιος είναι ο «κρατισμός»:

Ο κρατισμός στηρίζεται στη φοβία, περιορίζει την αυτονομία του ατόμου, ρημάζει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, υποσκάπτει τους κανόνες και τις αξίες, υποθηκεύει την αξιοκρατία, δε στηρίζει την κοινωνική αναδιανομή εισοδημάτων και την ισότητα δικαιωμάτων και δυνατοτήτων. Το κυριότερο όμως αποτέλεσμα της κοινωνικά εγκληματικής του δράσης είναι ότι οργανώνει την φαυλότητα και αποστερεί από το έθνος την αυτοπεποίθησή του. Συγκροτεί πολιτισμικά μια αντικοινωνική νοοτροπία, μια νοοτροπία περί μη τηρήσεως κανόνων που υποθάλπει τη διαφθορά. Συντηρεί κανόνες δύο ταχυτήτων και πλήττει καίρια την ισονομία και την ισοπολιτεία.

Είναι αυτός τελικά;

Παγκοσμιοποίηση(Globalism)

Η παγκοσμιοποίηση είναι μια δυσερμήνευτη και ασαφής έννοια. Το βασικό θέμα της παγκοσμιοποίησης είναι η εμφάνιση, σύμφωνα με τον Kenichi Ohmae (1989), ενός «κόσμου χωρίς σύνορα», η τάση υπέρβασης δηλαδή των παραδοσιακών πολιτικών συνόρων, που στηρίζονται σε εθνικούς και κρατικούς περιορισμούς. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η παγκοσμιοποίηση δίνει νέα μορφή στον κοινωνικό χώρο, στο ότι η εδαφική επικράτεια έχει μικρότερη σημασία, επειδή όλο και περισσότερες συνδέσεις έχουν χαρακτήρα που υπερβαίνει τα σύνορα και τον κόσμο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού είναι η ευκολία με την οποία υπερεθνικές εταιρίες μπορούν να μεταφέρουν την παραγωγή και τις επενδύσεις τους, αλλά και στο ότι οι οικονομικές αγορές αντιδρούν σχεδόν άμεσα στα οικονομικά γεγονότα, που λαμβάνουν χώρα σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Ενώ ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαδικασίας αυτής είναι και η εμφάνιση των επονομαζόμενοι παγκόσμιων αγαθών, όπως η Coca-Cola, τα χάμπουργκερ των McDonalds, τα αθλητικά παπούτσια της Nike και οι καφετερίες Starbucks, που είναι εξαπλωμένα σχεδόν σ' ολόκληρο τον κόσμο. Η παγκοσμιοποίηση επηρεάζει τις πολιτικές ιδεολογίες με ποικίλους τρόπους.

Κατά πρώτο λόγο, έχει σημαντικότατες επιπτώσεις στον εθνικισμό και σε άλλες ιδεολογικές αντιλήψεις, που στηρίζονται στο έθνος.  Για παράδειγμα,..

Νεοφιλελευθερισμός εναντίον Φιλελευθερισμού

του Βασίλη Μέγα

Κυριακή, 4 Σεπτεμβρίου 2011

www.critici.gr

Ο φιλελευθερισμός του 20^ου αιώνα.

Οι εμπειρίες μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, δύο παγκόσμιων πολέμων και δύο προλεταριακών επαναστάσεων στον 20^ο αιώνα έφεραν στον καπιταλιστικό κόσμο το «νιου ντιλ», τον «Κέυνς», τους κανόνες στην αγορά εργασίας, τους κανόνες στην προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος, τη δημόσια υγεία, τη δημόσια παιδεία, τη δημόσια ασφάλιση, τους κανόνες συμπεριφοράς στην ελεύθερη επιχειρηματική δραστηριότητα, τους «κανόνες φερεγγυότητας» στο τραπεζικό σύστημα, τους «ελέγχους» και τις «ελεγκτικές αρχές». Το κράτος ήταν επίσης ιδιοκτήτης ή μεγαλομέτοχος σε τράπεζες και επιχειρήσεις, είτε σαν ιδρυτής τους είτε μετά από κρατικοποίηση πτωχευμένων ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Τα παραπάνω έγιναν μέρος του αστικού δικαίου, κατοχυρώθηκαν με νόμους του κράτους,  δημιούργησαν τον λεγόμενο «δημόσιο τομέα της οικονομίας», ενσωματώθηκαν στον κύριο κορμό της αστικής ιδεολογίας και διαμόρφωσαν τον «φιλελευθερισμό του 20^ου αιώνα».

Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί, Τόριδες και Εργατικοί, Γεώργιος Παπανδρέου και Κωνσταντίνος Καραμανλής, όλοι οι ηγέτες του αστικού φιλελευθερισμού, αριστερά και δεξιά του «κέντρου», θεωρούσαν το...

Στην χώρα του φαιδρού νεοφιλελευθερισμού

Αναδημοσίευση από το kartesios.com

Είναι που είναι από μόνος του ο νεοφιλελευθερισμός μία νοσηρή ιδεολογική αντίληψη που υπερασπίζεται την οικονομική τρομοκρατία, του έτυχε να εκπροσωπείται στην Ελλάδα από κάτι τύπους που επειδή φοράνε πουκάμισο με σηματάκι και κρατάνε ακριβό χαρτοφύλακα, νιώθουν έτοιμοι να κατακτήσουν τη Wall Street.

Αυτοί οι εν Ελλάδι εκπρόσωποι του Θατσερισμού και Πινοσετισμού, ζητούν διαρκώς τη μείωση του Δημοσίου, θεωρώντας πως μικρότερο Δημόσιο σημαίνει αυτομάτως καλύτερο Δημόσιο, ενώ είναι προφανές ότι γι’ αυτούς, το άψογο Δημόσιο είναι το καθόλου Δημόσιο.

Γι’ αυτό και μόλις ξεκίνησε το μέτρο της εφεδρείας από το –αχαχαχαχ- σοσιαλιστικό καθεστώς της χώρας μας, χάρηκαν τόσο πολύ που πέταξαν τα χρυσά μανικετόκουμπά τους – δώρο του μπαμπά στην αποφοίτηση – στον αέρα.

Οι εν Ελλάδι νεοφιλελεύθεροι έχουν το χάρισμα να διαστρεβλώνουν οτιδήποτε και να θεωρούν ότι το δικαιούνται αυτό «επειδή σπούδασαν οικονομικά» και τ’ αρχίδια μας κουνιούνται στη δροσιά.

Μπορούν να σου πουν ...

Νεοφιλελευθερισμός

«Καμιά κοινωνία όταν το μεγαλύτερο τμήμα της

 ζει στην φτώχεια και την δυστυχία,

δεν μπορεί να προκόψει και να ευτυχήσει»

Άνταμ Σμιθ

 

 

Όπως έχω πει από πέρσι, η Ελλάδα από τον Μάιο του 2010, είναι πλέον σε νεοφιλελεύθερη κατοχή. Το κοινωνικό κράτος τελειώνει. Τα κοινωνικά συμβόλαια είναι πλέον καμένα χαρτιά και θεωρητικές ονειρώξεις. Το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα  ήταν και είναι  η φαυλότητα που επικρατεί στην Ελληνική κοινωνία και ειδικά στην ελίτ (πολιτικοί, γιατροί, μηχανικοί, εφοριακοί, δικαστικοί κλπ). Αυτό που γίνεται σήμερα είναι η οικονομική αφαίμαξη  και το στραγγάλισμα της μεσαίας τάξης, με στόχο όχι πλέον το εισόδημα, αλλά και την ακίνητη περιουσία του. Ο μοναδικός σκοπός αυτής της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, είναι σαφώς όχι η διάσωση του Ελληνικού λαού, αλλά της Ελληνικής φαυλοκρατικής ελίτ.
Η λέξη «νεοφιλελευθερισμός» (neoliberalism) πρέπει πλέον να αρχίσει να μας απασχολεί σοβαρά όλους. Ο λόγος είναι ότι, ο παγκοσμιοποιημένος νεοφιλελευθερισμός(global liberalism) άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά με τις  νομοθετήσεις σε ανεπτυγμένες οικονομίες έχοντας ως αιχμή του δόρατος την  χώρα μας. Έτσι λοιπόν αυτό το blog, όσο μας το επιτρέπουν ακόμα οι νεοφιλελεύθερες δυνάμεις κατοχής, θα έχει ως στόχο την ενημέρωση για τον νεοφιλελευθερισμό.

Τι είναι λοιπόν ο νεοφιλελευθερισμός;